Beelden van Boeddha

Beelden van Boeddha

“There is no foreign land. It is the traveler only who is foreign” (Cherkasy).

Ter voorbereiding op de vele Boeddhistische tempels die we de komende tijd in Sri Lanka en India tegen zouden kunnen komen, was er maandag de 25e een aparte lezing gewijd aan de “Standbeelden van Boeddha’. Deze wereld is ons  immers vreemd. Vragen als ‘Wat is de betekenis van al deze verschillende Boeddhabeelden?’ en ‘in  hoeverre is ons beeld van het Boeddhisme juist?’ kwamen daarbij aan de orde. 
Iedereen kent waarschijnlijk de (hele of halve) Lotushouding van de Boeddha wel. In de yoga wordt die immers ook gebruikt. Dat daarnaast de gebaren van de handen van alles betekenen, is minder bekend. Ik wist het in ieder geval niet!
Ian Page, de excursie specialist van het schip, vertelde eerst het bekende verhaal over prins Siddharta die (pas) op 21-jarige leeftijd ontdekte dat zijn vorstelijke leventje in het paleis niet de ‘ echte’ wereld vertegenwoordigde. Buiten die beschermde wereld bestonden er ook armoede, ziekte, pijn, ouderdom en andere ellende, waar hij tot die tijd nog nooit mee geconfronteerd was. Men had dat angstvallig ver van hem vandaan gehouden. Een paar jaar later besloot hij het paleis definitief te verlaten en zich te wijden aan een leven van ascese, contemplatie etc. Het Boeddhisme als levenshouding was ‘geboren’.
Vervolgens liet Ian allerlei voorbeelden van zittende Boeddhabeelden zien, waarbij de handgebaren steeds verschillend waren en dus een andere betekenis hadden. Ik heb lang niet alles onthouden en kan het ook niet nazoeken, omdat wij lang niet altijd de beschikking over internet hebben. De gebaren van wijsheid en innerlijke rust herinner ik me echter wel, waarschijnlijk omdat die mij het meest aanspreken.
Ook de houding van het lichaam bleek bepalend voor de betekenis. Naast de Boeddhabeelden in de bekende zithouding zijn er ‘staande’ beelden die beweging aangeven en liggende Boeddha’s verwijzen naar het Nirwana. 
Op weg naar Galle hebben we woensdag een aantal Boeddhabeelden gezien. We kwamen o.a. langs een tempelcomplex waar een immens grote, gouden Boeddha bij stond. Door het verhaal van Ian vielen de verschillen in gebaren inderdaad veel meer op en zei het ons ook meer. In Sri Lanka hebben we nog geen Boeddhistische tempel bezocht, dus hoefde ik de strenge instructies over ‘hoe je te gedragen in een Boeddhistisch tempel’ nog niet in de praktijk te brengen. Je mag namelijk nooit iets aanwijzen met je vinger. Dit mag alleen met een gebaar van je gehele hand. Knielen met je voeten richting Boeddha is absoluut verboden en het - al dan niet per ongeluk - aanraken van een boeddhistische monnik is helemaal uit den boze. 
In India zullen we zeker wel een of meer tempels binnengaan. We zullen ons dan naar het beeld van een reiziger met kennis en respect voor het Boeddhisme proberen te gedragen!

Gerrit en Ellen