Leven in tijden van Corona (1)

23 maart 2020 - Gorinchem, Nederland

Leven in tijden van Corona

Omdat ik veel waarde hecht aan verhalen en de kracht van woorden ben ik in deze bizarre dagen het een en ander op papier gaan zetten. Hierbij wil ik deze bespiegelingen met jullie delen. Het is tenslotte ook de Veertigdagentijd, een tijd van bezinning. Het zijn de dagen voor Pasen op weg naar een lichtere, nieuwe tijd van opstaan (en weer doorgaan). Een andere manier van reizen, maar toch....

Zo’n anderhalve week geleden hoorde ik een aardige variant op de titel van het bekende boek “Liefde in tijden van cholera” van Gabriël García Marquez (1986): leven in tijden van Corona. 

Ik heb het boek jaren geleden gelezen en wist echt niet meer precies waar het over ging. Dus heb ik het maar eens uit de boekenkast gepakt. Eigenlijk is het verhaal heel simpel. Het gaat over een jongen (Florentino Ariza) die verliefd wordt op een meisje, Fermina Daza geheten. Zij moet hem afwijzen van haar ouders en met iemand anders trouwen. Florentino blijft echter altijd van haar houden. Als haar echtgenoot na bijna 52 jaar overlijdt, doet Florentino een tweede poging om haar voor zich te winnen. Het gezegde “de aanhouder wint!” blijkt maar weer eens al te waar. Tot de dood hen scheidt, blijven ze heen en weer varen op een schip dat de choleravlag heeft gehesen. Behalve de bemanning en Florentino en Fermina is er niemand meer op het schip.

Marquez zegt zelf het volgende over zijn roman: ” Wat mij (= Marquez) in deze roman het meest interesseert, is de ontleding van de liefde op alle leeftijden. Wat altijd nodig blijft, is liefde. Als die er is, manifesteert zich die op elke leeftijd op dezelfde manier. [... ] Net als Florentino Ariza geloof ik (= Marquez) dat zolang jij het volhoudt, je lichaam het ook volhoudt. Ik geloof dat iedereen het volhoudt zolang er liefde is” 

Dit idee sluit prachtig aan bij een toespraak die Sjors Fröhlich vorige week maandag gehouden heeft. Fröhlich is de huidige burgemeester van Vijfheerenlanden en een oud-leerling aan wie ik zeer goede herinneringen heb. Hij was toen - in de tachtiger jaren - al een prima vent met het hart op de juiste plaats. Hij zei dat het in deze tijden van Corona belangrijk is om naar elkaar om te zien. Kijk in je omgeving of iemand iets nodig heeft en bel iemand, van wie je weet dat die alleen is, eens wat vaker op[1].

Gelukkig zie je overal dit soort initiatieven ontstaan. Jongeren doen boodschappen voor ouderen die de straat niet op kunnen (of durven), ouders vangen per toerbeurt elkaars kinderen op, docenten zetten lessen online en bieden leerlingen hulp via Skype aan etc. etc.

Toen er ook dit weekend weer op grote schaal gehamsterd werd en iedereen er massaal op uit trok, begon ik ernstig te twijfelen aan het boek “De meeste mensen deugen” van Rutger Bregman. Gaan het egoïsme en de onverschilligheid in Nederland de overhand krijgen? 

Vandaag, maandag 23 maart, is het een week geleden dat een groot deel van ons dagelijkse leven werd stilgelegd. De scholen, zwembaden, sportclubs en horeca werden gesloten. De impact is enorm groot voor een ieder van ons. Iedereen moet wennen aan het gebrek aan armslag. Voor de een is dit overigens nog moeilijker dan voor de ander. We merken dat in het bijzonder bij diegenen die zelf kwetsbaar zijn of een partner met een kwetsbare gezondheid hebben. Zij moeten immers nog veel meer voorzichtigheid betrachten. Laten we de oproep die Bas Heijnen gisteren in Buitenhof deed maar in gedachten houden: improviseren, je aanpassen en dan (hopelijk) overwinnen.

Er wordt heel veel gesproken en geschreven over het Coronavirus. Ik wil zeker niet alles horen en lezen, maar je ontkomt er simpelweg niet aan. In de afgelopen week heb ik een paar notities gemaakt van uitspraken en gebeurtenissen die mij raakten. Met name de verhalen en situaties waar ik hoop uit putte, wil ik hier met jullie delen.

Allereerst realiseerde ik mij dat deze gedeeltelijke ‘lockdown’ zich bij uitstek leent voor reflectie. Misschien is het goed dat wij beseffen dat wij allemaal van hot naar her rennen, onszelf geen/te weinig rust gunnen en de aarde overbelasten. Misschien is het jullie ook opgevallen dat de hemel zo goed als ‘streeploos’ is? Ook is de lucht boven China (bijna) helemaal schoon en zijn de wateren in Venetië weer helderblauw. 

Ik ben aangenaam verrast over de initiatieven die bijvoorbeeld door kunstenaars ontplooid worden. Het is natuurlijk afschuwelijk dat de gehele kunstsector platligt, maar velen zien kansen om deze bedreiging positief om te buigen.  Musici geven online concerten of maken buiten muziek voor mensen in een verzorgingshuis (die nergens heen mogen en zelfs hun (klein)kinderen niet meer mogen zien). Musea verzorgen via hun sites rondleidingen, zodat bezoekers toch van hun collecties kunnen genieten. Matthijs van Nieuwkerk zendt samen met Paul Haenen in de late uurtjes “troost-tv” uit voor mensen die niet slapen kunnen. Er wordt over de gehele wereld op hetzelfde moment het lied “You never walk alone” uitgezonden. Kunst/schoonheid troost immers, zoals het televisieprogramma van Wim Kayzer jaren geleden al liet zien met zijn programma “Van de schoonheid en de troost”. 

Dat er zoveel wordt gedaan om het eenzaamheidsvirus – zoals koning Willem-Alexander het noemde – te bestrijden vind ik werkelijk hartverwarmend.

Ik wil deze bespiegelingen in tijden van Corona eindigen met een citaat uit het artikel van Stevo Akkerman dat zaterdag jl. op de voorpagina van “Trouw” stond. Het is een uitspraak van Anthony Hopkins naar aanleiding van de (prachtige!) film The two Popes: “Ik geloof dat er iets achter het bestaan schuilgaat dat een wonder is”. Laten we ons daar maar aan vasthouden!

[1] Afgelopen weekend heeft hij zich overigens vreselijk geërgerd aan de wielrenners die in grote groepen (van 30/40 personen) zonder afstand te houden de dijken (letterlijk) onveilig maakten.

2 Reacties

  1. Ronald Hage:
    23 maart 2020
    Dank! Mooie bespiegelingen. Zo blijven we toch allen met muren om ons heen met elkaar verbonden! Sterkte allemaal!
  2. Carolien en Hans:
    23 maart 2020
    Mooi Ellen, dank!
    Vanuit Vrijburg is een dagelijkse blog: [email protected]
    Gedichten, schilderijen, muziek, bespiegelingen.
    Liefs